Ιστορικά στοιχεία

Το πιο ολοκληρωμένο κείμενο της Hatha Yoga είναι το “Hatha Yoga Pradipika” από τον Yogi Swatmarama. Το έργο αυτό ωστόσο, εκτός από την εμπειρία του ίδιου του Yogi Swatmarama, προέρχεται από παλαιότερα σανσκριτικά κείμενα για την yoga. Περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με shatkarma (καθαρισμός), asana (στάσεις σώματος), pranayama (αναπνοή - λεπτή ενέργεια), chakras (ενεργειακά κέντρα), kundalini (ένστικτο), bandhas (μυϊκή δύναμη), kriyas (τεχνικές Εκδηλώσεις του kundalini), shakti (ιερή δύναμη) , nadis (κανάλια), και mudras (συμβολικές χειρονομίες) μεταξύ άλλων θεμάτων.

Πολλά σύγχρονα σχολεία της Hatha Yoga προέρχεται από τη σχολή του Tirumalai Krishnamacharya, ο οποίος δίδαξε από το 1924 μέχρι το θάνατό του το 1989. Μεταξύ των μαθητών του προεξέχων στην εκλαΐκευση της Yoga στη Δύση ήταν Κ. Pattabhi Jois, διάσημος για την προβολή της έντονης στιλ Ashtanga Vinyasa Yoga, BKS Iyengar που τονίζει την ευθυγράμμιση και τη χρήση βοηθημάτων, Indra Devi και ο γιος του Krishnamacharya TKV Desikachar ο οποίος ανέπτυξε το στιλ Viniyoga.ο Desikachar ίδρυσε το Krishnamacharya Yoga Mandiram σε Chennai, με στόχο τη διάθεση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Yoga, όπως διδάσκεται από Krishnamacharya.



Ένα άλλο σημαντικό ρεύμα επιρροής ήταν Swami Sivananda του Rishikesh (1887-1963) και πολλοί μαθητές του, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, ο Swami Vishnu-Devananda ιδρυτής του Διεθνούς ομίλου Sivananda Yoga Vedanta κέντρων, ο Σουάμι Σατυανάντα  από την Σχολή Yoga του Μπιχάρ Και Swami Satchidananda  του Integral Yoga.

Η Hatha Yoga είναι ένα από τα δύο σκέλη της Yoga που επικεντρώνεται στην σωματική καλλιέργεια, η άλλη είναι Raja Yoga. Και οι δύο αυτές αναφέρονται συνήθως ως Sadanga Yoga, δηλαδή, Yoga από έξι μέρη («sad»σημαίνει έξι και «anga»σημεία-άκρα). Ο Svatmarama τονίζει πολλές φορές στο κείμενο του “Hathapradipika” ότι δεν υπάρχει Raja Yoga χωρίς Hatha Yoga  και Hatha Yoga χωρίς Raja Yoga. Η κύρια διαφορά είναι ότι Raja Yoga  χρησιμοποιεί τις asanas κυρίως για να ετοιμάσει το σώμα  για παρατεταμένο διαλογισμό, και ως εκ τούτου επικεντρώνεται στις asanas διαλογισμού: στάση Lotus (padmasana), εκπληρωμένη στάση (siddhasana), εύκολη στάση (Sukhasana) και της πυέλου στάσης (Vajrasana ), ενώ η Hatha Yoga χρησιμοποιεί όχι μόνο διαλογιστικές στάσεις αλλά όλα είδη στάσεων. Ομοίως, η  Raja Yoga στερείται των εκτεταμένων κλειδωμάτων (bandhas) στις ασκήσεις αναπνοών pranayama.



Η Hatha αντιπροσωπεύει αντίθετες ενέργειες: ζεστό και κρύο, φωτιά και νερό, αρσενικό και θηλυκό, θετικό και αρνητικό, (ακολουθώντας παρόμοια έννοια όπως το yin-yang),. H Hatha Yoga προσπαθεί να εξισορροπήσει το μυαλό και το σώμα μέσω σωματικών στάσεων ή “asanas”, πρακτικές καθαρισμού “shatkarma”, ελεγχόμενη αναπνοή “pranayama”, κλειδώματα “bandhas” και την ηρεμία του νου μέσω της χαλάρωσης και του διαλογισμού.



Η Hatha Yoga είναι το μονοπάτι το οποίο οδηγεί στην ένωση του ήλιου με την σελήνη, στην ένωση της αρσενικής  με τη θηλυκή ενέργεια, στην ένωση της αναπνοής και από τα δύο ρουθούνια. Έχει τις φιλοσοφικές ρίζες τις στην Τάντρα και χρησιμοποιεί το σώμα σαν εργαλείο για εσωτερική διερεύνηση και συνδυάζει το να παραδίδεσαι με το να προσπαθείς. Ακόμη ήταν η πρώτη μεγάλη σχολή που συνδύασε τις σωματικές ασκήσεις (asanas) με τις βαθιές αναπνοές και τις τεχνικές οραματισμού ως έγκυρα βοηθήματα για την επίτευξη της ένωσης με την οικουμενική συνείδηση μέσω του διαλογισμού. Ένα κλασικό μάθημα Hatha Yoga περιέχει asanas(στάσεις τις γιόγκα) , pranayama (αναπνευστικές ασκήσεις),  και yoga nidra (χαλάρωση).



Η Hatha Yoga είναι ο κλάδος εκείνος με τη μεγαλύτερη διάδοση στο Δυτικό κόσμο, ιδίως κατά το δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα και αξίζει να σημειωθεί ότι η δημοτικότητά της αυξάνεται συνεχώς.